Bir vatan ve millet sevdalısı olarak Nuri Pazarbaşı

Gaziantep’te mahalle isimlerinin anlamı ve tarihinin araştırıldığı Yerinde Sohbetler programı, adeta bir kahramanlar şehri olan Gaziantep’teki tarihi kişilikleri ve hayat öykülerini de izleyiciye aktarıyor.

Yerinde Sohbetler - NuriPazarbaşı Mahallesi bölümünde de mahalleye ve mahalledeki okula adı verilen Nuri Pazarbaşı’nın hayatı araştırıldı. Program yapımcısı Başak Akay, kameraman Hacı Adnan Dede ile birlikte Nuri Pazarbaşı’nı mahallede yaşayanlara, araştırmacılara ve bizzat torununa sordu. 

MALINI DÜŞMANA KARŞI SAVAŞANLARA VE HALKA BAĞIŞLAMIŞ

Araştırmacı Metin Çeteci, Nuri Pazarbaşı’nın 1885 yılında Gaziantep’te doğduğunu ve küçük yaşta babasının yanında tüccarlığa başladığını söyledi. Nuri Pazarbaşı’nın ellerindeki malları satarak Gaziantep’in düşman işgalinden kurtuluşunda en etkin rol oynayan kahramanlardan biri olduğunu vurgulayan Çeteci, “Sormuşlar kendisine, ‘Bunca malı sattığın için pişman değil misin’ diye. O da, ‘Bana babamdan kaldı. Babam da bu vatandan kazandı. Ben bu vatan için harcadım, boşa harcamadım’ demiştir. Onun için Nuri Pazarbaşı’nın iki tane kurtuluş madalyası vardır. Biri Kılıç Ali Paşa tarafından 1920’de verilmiştir. Diğeri de 1934 tarafından yine Kılıç Ali Paşa tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne çağrılarak verilen onur şeref madalyasıdır. Nuri Pazarbaşı’nın tüccarlık yaptığı esnada, İngilizlerin, sonrasında Fransızların ve 11 ay süren savunma sürecinde 750 torbaya yakın fıstığını Antep’te çarpışan kişilere dağıttığını ve her ev başına 4 5 kilo fıstığı bağışladığı söylenir” dedi.



* Araştırmacı Metin Çeteci

OKUL AÇAR, MASRAFLARI KENDİ KARŞILAR…

Nuri Pazarbaşı’nın Antep Savunması’ndan önce 1910 yılında ilk itam mektebini kurduğunu söyleyen Çeteci, okulu kurarken epey zorluklar çektiğini ifade etti. Çeteci, o süreci şöyle anlattı: “Gaziantep’te kimse yetim değildir. Annesi de ölse babası da ölse ona mahalleli sahip çıkar. Sadece gayrimüslimler yetim olur diye yetim ve itam mektebini kurar. Bu mektep bir buçuk sene sonra kapatılmıştır. 1923 yılında Nuri Pazarbaşı tekrar okul açmak istediği zaman Kazım Karabekir Paşa adı altında açılmıştır. O zaman okulun yıllık gideri 400 altındı. Bunun 300 altınını kendisi verir. 50 altını Antep’in köklü eşraflarından alınır. O zamanki Ticaret Odası’nın başkanı olan Ahi Baba esnaftan topladığı 50 altını vererek okulun bir yıllık masrafları karşılanmıştır. Çocukların giyecekleri, yiyecekleri ve her şeyleri Nuri Pazarbaşı tarafından karşılanırdı.” 



Nuri Pazarbaşı’nın açtırdığı okuldan...

"MEMLEKETİ İÇİN CANINI DAHİ VERECEK BİR İNSAN…"

Araştırmacı Metin Çeteci, Nuri Pazarbaşı’nın adının hem mahalleye hem de okula verilme sürecini de anlattı. Çeteci, “Sonraki yıllarda belediye başkanı, Gaziantep’e yeni gelenlerin, göç ederek gelenlerin okuması için yeni okullar açtırdı. Okul, masraflarının yarısını Nuri Pazarbaşı, diğer yarısını da Milli Eğitim Bakanlığı karşılamak suretiyle açılmış. 1945 senesinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı bölgede okul yaptırdığı zaman hem o mahalleye hem de okula adını vererek Nuri Pazarbaşı’nı onurlandırmıştır” dedi ve ekledi: “Nuri Pazarbaşı, memleket için ne faydalıysa onun için canını ve malını verecek kişilikte bir insandır.” 



* Nuri Pazarbaşı’nın adına yapılan Nuri Pazarbaşı Ortaokulu

GAZİANTEP’E MADDİ - MANEVİ ANLAMDA ÇOK BÜYÜK FAYDASI DOKUNAN BİR KAHRAMAN

Gazeteci - Yazar Metin Beşbekçi de Nuri Pazarbaşı’nın Gaziantep’e hem maddi hem manevi anlamda çok büyük faydası dokunan bir kahraman olduğunun altını çizdi. Nuri Pazarbaşı’nın o dönemde savaşın kazanılmasında fiili olarak katkısının yanı sıra maddi olarak da çok büyük katkısı olduğunu belirten Beşbekçi, “Tüccar olarak kazandığı parayı halka harcayan biridir. Özellikle fakirlere çok fazla yardım etmiştir. Savaştan önce öksüz ve yetim çocuklar için mektep açmıştır.



Nuri Pazarbaşı’nın açtırdığı okuldan...

Amacı ise öksüz ve yetim çocukları toparlayıp topluma kazandırmaktır. Bütün masrafları kendisi karşılamıştır. Okul daha sonra Fransız işgali sırasında kapatılıyor. Nuri Pazarbaşı’nın yaptıkları takdire şayandır. Tamamen vatanı ve milleti için çalışan biridir” diye konuştu. 



* Gazeteci - Yazar Metin Beşbekçi - Başak Akay

KENDİ PARASIYLA SİLAH, YİYECEK, GİYECEK ALIYOR

Nuri Pazarbaşı’nın savaş döneminde kendi parasıyla silah, giyecek ve gıda malzemesi alıp halka ve düşmana karşı savaşanlara dağıttığını söyleyen Beşbekçi, şunları anlattı: “Savaşta kendi servetinden 5 bin altın ile yiyecek giyecek ve silah satın alıyor. O dönemde şehirde silah yok, açlık var ve ayrıca paralı kimse de yok. Buna istinaden de Türkiye Büyük Millet Meclisi kendisine istiklal madalyası veriyor. Nuri Pazarbaşı, ayrıca 1939 ile 1943 yılları arasında Antep mebusu olarak da görev yapıyor.”



* Sunusi Pazarbaşı - Başak Akay

TORUNU, KAHRAMAN DEDESİNİ ANLATTI

Başak Akay’ın ulaştığı Nuri Pazarbaşı’nın torunu 72 yaşındaki Sunusi Pazarbaşı, dedesinin Gaziantep’in ilk milletvekillerinden ve milletvekili teklifinin de bizzat Atatürk tarafından gönderildiğini söyledi. Dedesinin o dönemin Gaziantep’inde çok varlıklı bir insan olduğunu ifade eden Sunusi Pazarbaşı, "O dönemde Gaziantep’te insanların ayakkabısı yok, yiyeceği ekmeği yok ama dedemde her şey var. Dedem Antep’in ileri geleni ve zengini. Daha sonra Atatürk’ün de ricasıyla ambarları açıyor ve malını millete dağıtıyor. Ben 15 - 16 yaşındayken dedem öldü. Cenazesi bando takımı eşliğinde Gaziler Caddesi’nden gitti. Dedem iyi bir insandı, Antep büyüğüydü. Nuripazarbaşı Mahallesi’ndeki o arazi dedemindi. Onu da hükümete bağışladı. Onlar da okul yaptırdılar. Tabi Antep’in ileri gelen bir insanı olduğu için okula onun ismini verdiler” dedi.

YERİNDE SOHBETLER - NURİPAZARBAŞI MAHALLESİ BÖLÜMÜ



Tacettin BORAN