Ankara
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada, 2022 yılı ve aralık ayına ilişkin üretici ile market arasındaki fiyat değişimlerini değerlendirdi.
Geçen yıl markette takip edilen 42 ürünün tamamında fiyat artışı olduğunu ifade eden Bayraktar, fiyatı en fazla artan ürünün markette ve üreticide kuru soğan olduğunu kaydetti.
Bayraktar, markette, fiyatı yüzde 314,6 artan kuru soğanı, yüzde 202,8 ile limon, yüzde 164,5 ile toz şeker, yüzde 163,7 ile yeşil soğan, yüzde 163,1 ile ıspanak, yüzde 159,2 ile lahana, yüzde 147,1 ile Antep fıstığı, yüzde 142,8 ile marul, yüzde 141,7 ile portakal, yüzde 138,3 ile kuru kayısı, yüzde 130,8 ile karnabahar, yüzde 127 ile mandalina ve yüzde 125,8 ile pirincin izlediğini belirtti.
Üreticide de takip edilen 32 ürünün tamamında fiyat artışı yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, "Geçen yıla göre bu yıl, üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 603,3 ile kuru soğanda görüldü. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 528,4 ile mandalina, yüzde 208,4 ile limon, yüzde 204,3 ile portakal, yüzde 202,3 ile kuru fasulye, yüzde 175,7 ile Antep fıstığı, yüzde 162,8 ile marul, yüzde 153,8 ile ıspanak, yüzde 151 ile lahana, yüzde 150 ile elma, yüzde 148,4 ile karnabahar, yüzde 147,9 ile domates, yüzde 137 ile pirinç izledi." ifadelerini kullandı.
"Üretici fiyatlarındaki yükselişin başlıca sebebi girdi maliyetlerinin artması"
Bayraktar, 2022 yılında genel olarak üretici fiyatlarındaki artışta en önemli etkenin artan üretim maliyetleri olduğuna işaret ederek, girdilerde yüzde 100 ile yüzde 400 arasında artışlar yaşandığını bildirdi.
Kuru soğanda arzın azalmasının da fiyat artışında diğer bir faktör olduğuna dikkati çeken Bayraktar, turunçgillerdeki yaşanan don afeti nedeniyle üretimin azalmasının fiyatların yükselmesine neden olduğunu, kuru fasulyede üretimin düşmesinin fiyatları artırdığını ifade etti.
Aralık ayı market ve üretici fiyatları
TZOB Başkanı Bayraktar, aralıkta üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 274 ile kabakta görüldüğünü belirterek, şunları kaydetti:
"Kabaktaki fiyat farkını yüzde 248,8 ile marul, yüzde 213,3 ile ıspanak, yüzde 202,9 ile kırmızı mercimek, yüzde 199,4 ile pırasa, yüzde 185,1 ile portakal takip etti. Üreticide 4 lira 75 kuruş olan kabak 17 lira 75 kuruşa, 3 lira 89 kuruş olan marul 13 lira 57 kuruşa, 5, lira 71 kuruş olan ıspanak 17 lira 89 kuruşa, 13 lira 84 kuruş olan kırmızı mercimek 41 lira 92 kuruşa, 5 lira 42 kuruş olan pırasa 16 lira 23 kuruşa, 5 lira 63 kuruş olan portakal ise 16 lira 05 kuruşa markette satıldı. Aralıkta markette 37 ürünün 20'sinde fiyat artışı, 17'sinde fiyat azalışı görüldü. Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 15,8 ile tavuk eti oldu. Tavuk etindeki fiyat artışını yüzde 13,5 ile kuru soğan, yüzde 12 ile zeytinyağı, yüzde 10,9 ile dana eti, yüzde 10,5 ile kuzu eti takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 17,1 ile limon oldu. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 12,8 ile sivri biber, yüzde 10,7 ile patates, yüzde 10 ile elma izledi. Aralık ayında üreticide fiyatı en fazla düşen ürün, yüzde 32,8 ile yeşil soğan oldu. Yeşil soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 30 ile kabak, yüzde 24,6 ile ıspanak, yüzde 19 ile kuru soğan, yüzde 14,4 ile sivri biber izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 34,6 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 18 ile fındık, yüzde 14 ile dana eti, yüzde 13,6 ile kuzu eti, yüzde 11,1 ile yeşil fasulye, yüzde 7 ile zeytinyağı takip etti. Aralık ayında üreticide 29 ürünün 9'unda fiyat artışı olurken, 12 üründe ise fiyat düşüşü görüldü. 8 üründe de fiyat değişimi yaşanmadı."
Bayraktar, aralıkta yeşil soğan, kuru soğan ve ıspanakta arz artışının fiyatların düşmesine sebep olduğunu ifade ederek, sivri biber ve kabakta talep azalışının ürün fiyatlarını düşürdüğünü bildirdi.
Patlıcan, yeşil fasulye ve fındıkta fiyat artışının arzın azalmasından kaynaklandığına dikkati çeken Bayraktar, arz talep değişimi ve yem fiyatlarındaki artışın et fiyatlarının yükselmesinde etkili olduğunu, zeytinyağında ise yeni ürün fiyatlarının artışta etkin olduğunu vurguladı.