İstanbul
Mega kentin "kavuşma" noktalarından 15 Temmuz Demokrasi Otogarı, 2022'yi Kovid-19 salgını gölgesinde geçen önceki yıla oranla hareketli geçirdi.
Türkiye'nin en fazla yolcu ağırlayan otogarından geçen sene, Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Hırvatistan, İsrail, İsveç, İsviçre, Macaristan, Norveç, Portekiz, Tunus ve Yunanistan'ın da aralarında bulunduğu birçok ülke nüfusundan daha fazla kişi geçti.
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Genel Başkanı Birol Özcan, AA muhabirine, 2022 yılında sektörün toparlandığını ancak henüz salgın öncesi oranları yakalayamadıklarını söyledi.
Özcan, 2022 yılında 15 Temmuz Demokrasi Otogarı'ndan günde ortalama 1170-1200 otobüs çıkışı gerçekleştiğini belirterek, salgın öncesinde bu sayının 1500-1600 olduğunu ifade etti.
Yeni yılın ilk ayında sefer sayısının binin altına gerilediğine vurgu yapan Özcan, "Hem sefer sayısında hem de yolcu sayısında henüz Kovid-19 öncesi rakamlara ulaşamadık ama genel itibarıyla 2022 yılını önceki iki yıla göre iyi geçirdik. İstanbul Büyük Otogarı'nda (15 Temmuz Demokrasi Otogarı) geçen sene günlük yolcu sayısı ortalama 42 bindi, yıllık ortalama yolcu sayısı ise 15 milyon 330 bin oldu." dedi.
Özcan, Harem Otogarı'ndaki yolcu ve sefer sayılarının bu oranların içinde yer almadığının altını çizdi.
Pandeminin yanı sıra bilet fiyatlarındaki zamların da yolcu sayısının azalmasında etkili olduğunu savunan Özcan, "Koronavirüs öncesinde bayramlarda, tatillerde 2500-2600 sefer oluyordu. Bunlar düştü 1200-1300'e. Hatta 2020'de 1000-1100'lere düşmüştü. Sonra 2022'de 1100-1200'lere çıktı." değerlendirmesini yaptı.
- Bilet fiyatlarının indirilmesi için çalıştay talebi
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından otobüs bilet fiyatlarının indirilmesi için çalıştay talebinde bulunacaklarını vurgulayan Özcan, "Mesela İstanbul'dan Trabzon'a bir otobüs gidiyor. Firma Trabzon'a gidene kadar her otogar giriş çıkışında para ödüyor. Bu paraları almamaları lazım. Bir tek çıkış otogarından alınsın, varış noktasına kadar başka para alınmasın hiç olmazsa. Bu da bakanlığın elinde. Onun için çalıştay ve yönetmelik istiyoruz." ifadesini kullandı.
Firmaların şoför ve muavin bulmakta zorlandığını aktaran Özcan, "Şoförlere ve muavinlere ek para verilemediği için şoför bulamıyoruz. Düzenli sigortalı şoför ve muavin olması lazım. Bunu anlatıyoruz ama bizi dinleyen yok. Şoförün hak ettiği ücreti alması lazım ama otobüs firmaları para kazanmıyor. Firmalar kurulmuşlar, mecburen yolcu taşımacılığı yapıyorlar." diye konuştu.
- "Şehir içi servisleri belediye yapsın" önerisi
Otogarda firmalarca verilen şehir içi servislerin kaldırılmasını talep eden ve bu durumun bilet fiyatlarındaki maliyeti düşüreceğine inandığına dikkati çeken Özcan, şunları kaydetti:
"İstanbul'da özellikle şehir içi servislerin kaldırılmasını istiyoruz, belediyenin yapmasını istiyoruz. Büyükşehir Belediyesi ile toplantı yaptık, belediye kabul etti bunu ama bazı firmalar kabul etmedi bunu. Bu UKOME kararıyla kaldırılsa, servislerin İstanbul Otogarı'na girişi yasaklanmış olsa maliyetler aşağı iner. Mesela Büyükçekmece'de A firmasının yolcusu var, 3 kişi bir minibüsle gidiyor. Hem trafikte yoğunluk oluşturuyor hem de maliyeti yükseltiyor.
Halbuki 'Havaist' gibi bir sistem yaparsak, biz bunu hazırladık, projesini verdik, bunu İstanbul'da 26 noktada yaptığımız zaman yolcumuz da alışacak, parasını verip gelecek. O zaman ne olur? Yolcunun maliyeti de azalmış olur. Biz toplantı yaptık, iki firma kabul etmedi, onlar etmeyince diğer firmalar da kabul etmedi. Çünkü rekabet var."
- "Maliyetleri aşağı çekmek için çabalıyoruz"
Firmaların, 2022 fiyatlarıyla çalışmaya devam ettiğini belirten Özcan, daha önce verdiği bir röportajda ifadelerinin yanlış anlaşıldığını ileri sürdü.
Bilet ücretlerine zam yapmak istemediklerini, hatta yolcu maliyetlerini aşağı çekmek için çabaladıklarını dile getiren Özcan, zamların maliyet artışlarına bağlı olduğunu kaydetti.
TOFED'in zam yetkisinin bulunmadığının altını çizen Özcan, şöyle konuştu:
"Daha önce söylediğim bir şey yanlış anlaşıldı, '2023'de zam yok.' diye anlaşıldı. Biz öyle söylemedik. Federasyonun zam yapma yetkisi yok zaten. Yolcu maliyetlerini Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı belirliyor. Biz şu an 2022'deki fiyatlarla çalışıyoruz. Çünkü mazota zam gelmedi, köprü ve otobanlara zam yapmadılar. Yedek parçaya falan zam gelmesine rağmen fiyatları yükseltmek için çabalamıyoruz. Aslında yolcu maliyetlerini aşağı çekmek istiyoruz.
Mazotta ÖTV-KDV indirimi, bilette KDV indirimi yapılmış olsa daha rahatlayacağız. Bir de İstanbul'a yakın illere Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden ziyade Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden de günün belli saatlerinde, trafiğin sakin olduğu saatlerde yolcu taşımacılığı için izin verseler rahat ederiz. Çünkü özel sektör, kamu ile rekabet edemez. Bugün hızlı tren İstanbul'a (Ankara'dan) 275 liraya taşıyor, biz Ankara'ya 250-300 liraya yolcu taşıyoruz. Oralara verilen imkanların bize de verilmesi lazım."
2023'den umutlu olduğunu ifade eden Özcan, "İnşallah mazota zam gelmez ve kasım-aralıktaki (2022) fiyatlarla devam eder. Ben böyle söyledim ama '2023'de zam yok' gibi anlaşıldı. Öyle şey olur mu? Mazot bugün 22 lira, 28 liraya 30 liraya çıksa nasıl yapmayacaksın? Lastik fiyatları yükseldi, sigorta fiyatları yükseldi, asgari ücret yükseldi. Maliyetlere zam gelmediği sürece eski fiyattan dayanabildiğimiz kadar dayanmaya çalışacağız." dedi.