Washington
Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Hint-Pasifik ülkelerine yaptığı gezi kapsamında Tayvan'ı ziyaret etmesi, ABD-Çin ilişkilerinin yanı sıra piyasalarda da gerilimi artırdı.
Bu gelişmelerle Asya borsaları sert düşüş görülürken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,26, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,4, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,52 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,67 değer kaybetti.
Jeopolitik tartışmaların merkezinde yer alan Tayvan'da da endeks yüzde 1,56'lık düşüş gösterdi.
ABD ve Çin arasındaki tansiyon Çin ve Tayvan'ın para birimleri üzerindeki baskıyı da artırdı. Tayvan doları, Mayıs 2020'den bu yana en düşük seviyelerinde seyretti.
Japon yeninin ise güvenli liman etkisiyle dolar karşısında hafif yükseliş gösterdiği görüldü. Dolar/yen paritesi TSİ 19.00 itibarıyla yüzde 0,53 artışla 132,3 seviyesine çıktı.
New York borsasında karışık bir seyir hakim
ABD'de New York borsası da Pelosi'nin Tayvan ziyaretine ilişkin gelişmelerle güne düşüşle başlamasının ardından karışık bir seyir izliyor.
Açılışta Dow Jones endeksi yüzde 0,33, S&P 500 endeksi yüzde 0,35 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,66 değer kaybetmişti. Ancak S&P 500 ve Nasdaq endeksleri açılışın ardından yukarı yönlü bir hareket gösterdi.
Tayvan üzerinden ABD ile Çin arasındaki tansiyonun yükselmesiyle dolar endeksi ve altında yükseliş görüldü.
Dolar endeksi TSİ 19.00 itibarıyla yüzde 0,47 artışla 105,8 seviyesine yükseldi.
Altının onsu da uluslararası piyasalarda aynı dakikalarda yüzde 0,35 artışla 1.793,80 dolara tırmandı.
ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi ise yukarı yönlü bir seyir izleyerek yüzde 2,70 seviyesine çıktı.
Avrupa borsaları düşüşle kapandı
Avrupa tarafında, Rusya-Ukrayna gerilimi, enerji krizi ve yüksek enflasyon karşısında Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) atacağı adımlar da gündemin odağındaki yerini korudu.
Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,23, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,42 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,35 değer kaybetti. İngiltere'de FTSE 100 endeksi ise yüzde 0,06 azaldı.
Avro/dolar paritesi ise yaklaşık bir ayın en yüksek seviyesi olan 1,03'ü test etmesinin ardından düşüşe geçerek yüzde 0,53 azalışla 1,02 seviyesinden işlem gördü.
ABD ile Çin arasındaki tansiyon piyasalarda resesyon endişelerinin hakim olduğu bir dönemde arttı
Analistler, Çin'in tehditlerine rağmen Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin piyasalarda gerilime neden olduğunu belirtti.
Pelosi'nin ziyaretiyle halihazırda gergin olan ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin daha da kötüleşebileceğine dikkati çeken analistler, bölgedeki gerilimin küresel ekonomik resesyona ilişkin endişelerin olduğu bir dönemde arttığına dikkati çekti.
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan uçağın Tayvan'a ulaşmasının ardından Çin tarafından sert açıklamalar geldi.
Söz konusu ziyarete ilişkin Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Bu davranış, ateşle oynamak gibi, son derece tehlikeli. Ateşle oynayan kendini yakar." ifadesi yer aldı.
Açıklamada, Çin muhalefetine ve protestolarına rağmen yapılan ziyaretin "tek Çin" ilkesinin ve Çin-ABD diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütleri ciddi şekilde ihlal ettiği belirtildi.
Pelosi'nin Tayvan ziyareti nedeniyle bölgede askeri hareketlilik artmıştı
Pelosi'nin Hint-Pasifik ülkelerine yaptığı gezi kapsamında Tayvan'ı ziyaret edeceğine ilişkin söylentiler, ABD-Çin ilişkilerinde gerilime sebep olmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, geçen hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulunmuş ve "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak." ifadesini kullanmıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı da olası ziyaretle ilgili, "Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Olası ziyaret nedeniyle ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artmıştı.
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu. Daha önce 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.