Eskihisar Sahili'nde bulunan sakız ağacı, 4 buçuk asırdır ayakta duruyor. Diğer anıt ağaçların aksine bölgede sakız ağacı cinsinde tek ağaç bulunuyor. Heybeti ve yaşıyla Eskihisar'ın tarihi yapısına değer katan sakız ağacı, ihtişamlı görüntüsüyle adeta zamana meydan okuyor. Tarihi kaynaklarda, geçmişte bölge halkının ağacın reçinesinden tatlı yaptığı ve ilaç olarak kullandıkları yer alıyor.
"Anıt ağaç olarak şehrimize değer katıyor"
Ağacın yaklaşık 460 senedir varlığını koruduğunu söyleyen Tarihçi-Yazar Recep Kankal, "Bölgemizde birkaç tane bu şekilde ağaç var ama sakız ağacı cinsi olarak tek ağaç bu. Balyanoz plajının oralarda da 1980'ler, 1990'lar civarında bir tane sakız ağacı vardı ama günümüze gelmedi. Şu an bulunduğumuz yerdeki 460 senelik bu ağaç ise Eskihisar yerleşkesinde. Şu an Yalova'ya, karşıya geçen eski limanın olduğu yerdeyiz. Gebzelilerin eskiden mesire alanı olarak kullandığı bu yerdeki ağaç eskiden beri varlığını koruyor. 4 buçuk asırdır Gebze'de ayakta duruyor ve şehrimize değer katıyor. Tarihi bir değeri var. Eskihisar tarihi bir mahalle. Buradaki kalesiyle birlikte bu ağaç da mahallemize değer katıyor. Aynı zamanda 1986 yılında Adile Naşit'in de yer aldığı 'İki Milyarlık Bilet' filmi de bu ağacın etrafında çekildi" dedi.
"Uzun ömürlüdür"
Sakız ağacının geçmiş yıllarda da vatandaşların oturup dinlendiği ve sohbet ettiği mekanlardan biri olduğuna dikkat çeken Kankal, "Burası ünlü ressamımız Osman Hamdi Beyin de konağının ve kayıkhanesinin tam karşısına denk geliyor, hemen yanı başında. Osman Hamdi Bey'in zamanından beri bu ağacın burada olduğunu biliyoruz. Genellikle bu ağaçlar uzun ömürlüdür. Ege ve Akdeniz bölgelerinde, özellikle İzmir'de daha çok yetiştirildiğini biliyoruz. Damla sakızı olarak tatlılarda ve ilaç sanayinde kullanıldığı için Ege Bölgesinde daha fazla ekilmiş ve bakımı yapılıyor. Bölgemize de bu anlamda değer katmış, 460 senedir ayakta duruyor. Bunun dışında başka sakız ağacı yok" diye konuştu.
"Hristiyan kültüründe özellikle yerinin olduğunu görüyoruz"
Geçmiş dönemlerde sakız ağacında elde edilen reçinenin tatlılarda kullanıldığını ifade eden Kankal, "Eskiden burada Rumların da yaşadığını biliyoruz. Buradaki ağacın reçinesini 'mastika' denilen bir tatlıda kullanmışlar. Damla sakızı dediğimiz, tatlılarda da kullanılan, ilaç sanayinde de tüketilen bir karışım olarak kullanılan madde, bu ağaçtan üretiliyor. İnsanların, Rum ahalisinin eskiden tatlı yapmak maksadıyla bu ağaçtan istifade ettiğini biliyoruz. Her ağacın geçmiş dönemlerde kültürel bir anlamı vardır. Özellikle İslam dininde selvi ağacının karşılığı var. Sakız ağacının da aynı şekilde. Antik dönemden beri kutsal derinliği olan, insanların geçmiş dönemlerde gelip burada çaput bağladığı hatta dua ettiği gibi hurafelerle de inançların olduğunu kayıtlardan görüyoruz. Sakız ağacının Hristiyan kültüründe özellikle yerinin olduğunu görüyoruz. Bu anlamda da önemli bir ağaç" diye konuştu.
Mustafa Uslu