Ankara
HRW'den yapılan açıklamada, iki örgütün, askeri yönetimden idam cezalarını hafifletmesini ve haksız yere hapsedilen kişilerin serbest bırakılmasını istediği, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) ve diğer ülkelerden ise bu konuda askeri yönetime baskı yapmalarının istendiği belirtildi.
Açıklamada, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde Myanmar'a silah ambargosu uygulanması ve ülkedeki durumun Uluslararası Adalet Divanı'na taşınması istendi.
HRW araştırmacısı Manny Maung, "Myanmar'daki askeri yönetimin, neredeyse tüm dünyanın reddettiği zalimce bir uygulama olan idam cezalarının tamamını derhal hafifletmesi gerekli." ifadesini kullandı.
Maung, "Yeni idam kararları, pek çok insan hakları ihlali yapan askeri yönetime yaptırım uygulamakta tereddüt eden ülkelere, hemen harekete geçmeleri gerektiğini gösteriyor." dedi.
AAPP yetkilisi Ko Bo Gyi de "Myanmar'da askeri yönetimin tehditleri adil, bağımsız ve tarafsız yargılanmanın temel prensiplerinin korunmasını engelliyor. Hızlı kınamalar, toplu baskı ve hedefe yönelik yaptırımlar, askeri yönetimin ihlallerini sonlandırmak için gerekli." açıklamasında bulundu.
HRW açıklamasında, Myanmar'da uzun süredir yapılan gizli askeri mahkemelerle temel insan haklarının hiçe sayıldığı, uluslararası standartlara ve adil yargılama sürecine uyulmadığı ifade edildi.
Cezaların genel olarak işkence ve kötü muamele sonucu alınan itiraflara dayalı olduğu belirtildi.
Myanmar'da Şubat 2021'de düzenlenen darbeden bu yana askeri mahkemelerde 139 kişiye idam cezası verildi.
İdam cezası verilenlerden 7 üniversite öğrencisi, Nisan 2022'de eski ordu yetkilisinin öldürülmesiyle ilgileri olduğu iddiasıyla tutuklanmıştı.
BM'den de açıklama gelmişti
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Myanmar'da askeri yönetimin hakkında idam kararı verdiği kişi sayısının 139'a yükseldiğini aktararak yönetimin bu cezayı muhalifleri bastırmak için "siyasi bir araç" olarak kullandığını belirtmişti.
Söz konusu durumun, adil yargılama ilkesinin ihlali olduğunu ve bağımsızlık ile tarafsızlığın adli garantilerine ters düştüğünü kaydeden Türk, askeri mahkemelerin en ufak bir şeffaflık göstermekte ısrarla başarısız olduğunu vurgulamıştı.
Türk, ordunun, yönetimi ele geçirmesine karşı olan yaklaşık 16 bin 500 kişinin gözaltına alındığını, bunlardan 1700 civarında kişinin de avukatlara erişimi olmadan gizli mahkemelerde mahkum edildiğini söylemişti.
Myanmar'daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.
Myanmar ordusunun darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucu, bugüne kadar 1900'ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi halen hapishanelerde tutuluyor. Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan 2'si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi.