İstanbul
Emtia piyasasında geçen ay görülen satış baskısı mayıs ayına da taşındı. Emtia fiyatlarındaki düşüşlerde Fed'in politikaları etkili oldu. Fed, 22 yılın ardından ilk kez 50 baz puan artırdı. Fed Başkanı Jerome Powell ise bankanın gelecek birkaç toplantısında 50 baz puanlık ilave faiz artışlarının masada olması gerektiğini ifade etti.
ABD'de geçen hafta tarım dışı istihdamın 428 bin artarak beklentileri geride bırakmasının Fed'i daha şahin olmaya yönlendirebileceği endişeleri emtia fiyatlarındaki düşüşü tetikledi.
Jeopolitik risklerden kaynaklanan arz sorunlarının devam etmesiyle enerji fiyatlarının yükselmesine karşın küresel ekonomide artan yavaşlama beklentileri de emtia talebini olumsuz etkiledi.
Geçen hafta altın yüzde 0,8, gümüş yüzde 1,9, paladyum yüzde 11,7 değer kaybetti.
Analistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) enflasyonla mücadelede başarısız olabileceği ve daha şahin politikaların gerekebileceği endişesiyle küresel ölçekte dolar talebinin arttığını ve buna paralel altının ons fiyatının gerilediğini bildirdi.
Dünyanın önde gelen merkez bankalarının şahin politikalarının yanı sıra Çin'de Kovid-19 vakalarının artmasının talebe yönelik oluşturduğu endişeler metallerde de düşüşe neden oldu.
Tezgah üstü piyasada, bakır yüzde 4,6, kurşun yüzde 1,9, alüminyum yüzde 6, çinko yüzde 9,8 gerileme kaydetti. Analistler, Fed'in faiz kararı öncesinde metallerde zaten düşüşler görüldüğünü karardan sonra bu düşüşlerin devam ederek daha sert hale geldiğini aktardı.
Enerji tarafında sert yükselişler görüldü
Emtia piyasasında genel olarak görülen düşüş eğilimine karşın enerji emtiasında geçen hafta sert yükselişler söz konusu oldu.
Brent petrol haftayı yüzde 5,8 yükselişle tamamlarken, 8,996 dolarla 13,5 yılın zirvesini gören doğal gaz da New York Ticaret Borsası'nda yüzde 10,2 değer kazandı.
Enerji emtiasında görülen sert yükselişte, Avrupa Birliği'nin (AB) Rusya’dan enerji ithalatına yasak koymaya karar vermesi etkili oldu.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, Rus petrolüne olan bağımlılığı azaltmanın kolay olmayacağını belirterek, "Bazı üye ülkeler Rus petrolüne bağımlı. Şimdi, Rus petrolünün yasaklanmasını teklif ediyoruz. Bu, bütün deniz ve boru hattıyla taşınan ham ve rafine Rus petrol ürünleri için tam bir ithalat yasağı olacak." ifadelerini kullanmıştı.
Analistler, doğal gaza olan talebin artmasına karşın ABD'de depolanan gaz miktarındaki azalışa dikkati çekti.
Tarım emtiasındaki dalgalı seyir devam etti
Tarım ürünleri tarafında dalgalı seyir geçen hafta da devam etti. Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklanan arz endişelerinin tarım emtiası üzerindeki etkisini sürdürmesinin yanında Fed kaynaklı endişeler de baskın olmaya başladı.
1,5595 dolarla Mayıs 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gören pamuk haftayı yüzde 2,2 yükselişle tamamladı.
Chicago Ticaret Borsasında işlem gören buğday yüzde 5 artarken, mısır yüzde 3,5, soya fasulyesi yüzde 3,7, pirinç yüzde 2,8 değer kaybetti.
Kahve yüzde 5,3, şeker yüzde 1,9, kakao yüzde 2,9 azalış kaydetti.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, buğday fiyatında Ukrayna ve Rusya savaşına yönelik belirsizliğin etkili olmaya devam ettiğini ifade etti.
Ergezen, ABD'de buğday ihracatının önceki haftaya göre yüzde 53 artarak 377,4 bin ton seviyesinde gerçekleştiğini bildirdi.
Mısır fiyatlarındaki düşüşe ilişkin olarak, Ukrayna Rusya arasındaki savaşa rağmen mısır üretim tahminlerinde artış yaşandığına dikkati çeken Ergezen, "ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) tahmin raporuna göre dünya mısır üretimi, önceki aya göre 4,31 milyon artarak 1.210,45 milyon ton oldu. Dönem sonu stok tahminleri ise önceki aya göre 4,49 milyon artarak 305,46 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Uluslararası Hububat Komisyonu'nun (IGC) tahmin raporuna göre mısır üretiminin 1.210 milyon ton olması bekleniyor. Önceki ay tahminlerine göre 3 milyon ton artış var." dedi.
Pirinçteki düşüşe de değinen Ergezen, geçen hafta hem üretimdeki artış, hem de haftalık ihracattaki düşüşün satış baskısının artmasına yol açtığını söyledi.
Ergezen, "Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) pirinç üretim tahminleri, önceki tahminlere göre 500 bin artarak 520,8 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. ABD'nde haftalık pirinç ihracatı, önceki haftaya göre yüzde 62 azalarak 34,1 bin ton seviyesinde gerçekleşti." ifadelerini kullandı.
Zafer Ergezen, kahve fiyatlarındaki yüzde 5,3'lük düşüşe ilişkin olarak da, "Fed geçtiğimiz hafta politika faizini beklentilere paralel olarak 50 baz puan artırdı. ABD'de tarım dışı istihdam verisi de beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bu nedenle ekonomik büyümeye yönelik endişelerde artış var. Bu da kahve fiyatlarını olumsuz etkiledi." değerlendirmesinde bulundu.